Czy twój laptop zwalnia? Pracuje głośno? Jest gorący w dotyku? Wyłącza się niespodziewanie? Możliwe, że są to efekty przegrzewania. Z tego artykułu dowiesz się, jak zbudowane jest chłodzenie laptopa, dlaczego dochodzi do przegrzewania i jak temu zaradzić.
Dlaczego, laptop się grzeje?
Laptop składa się z szeregu podzespołów wykorzystujących do swojego działania energię elektryczną. Niestety, podzespoły te nie mogą przełożyć całej tej energii na pracę i część tej energii zostaje wydzielona jako ciepło. Im większe zapotrzebowanie na energię, tym więcej ciepła komputer wygeneruje. Dlatego czujemy, że obudowa laptopa, jest cieplejsza podczas grania czy też renderowania.
W celu zapobiegania przegrzewaniu laptopy posiadają systemy chłodzenia. Ich zadaniem jest odprowadzanie ciepła i utrzymanie bezpiecznej temperatury podzespołów.
Podzespołami wydzielającymi największe ilości ciepła są zazwyczaj procesor (CPU), oraz karta graficzna (GPU). Producenci skupiają najwięcej uwagi właśnie na tych dwóch elementach podczas projektowania swoich układów chłodzenia.
Jeśli Twój laptop grzeje się lub hałasuje nie czekaj!
Kliknij w przycisk poniżej i umów się telefonicznie na czyszczenie.
Jak zbudowane jest chłodzenie laptopa?
Chłodzenie laptopa, możemy podzielić na część pasywną, oraz aktywną.
Częścią pasywną chłodzenia jest między innymi tzw. cold plate, radiator oraz ciepłowody. Na nasze CPU i GPU montowany jest cold plate, który odbiera ciepło bezpośrednio z urządzenia. Następnie ciepło to oddawane jest jest do radiatora.
Radiator składa się z wielu żeberek wykonanych z aluminium, lub miedzi, których zadaniem jest rozpraszanie ciepła.
Często, aby przyspieszyć proces wymiany ciepła pomiędzy cold platem a radiatorem, stosuje się ciepłowody. Są to cienkie rurki wykonane z metalu (zazwyczaj z miedzi), w których wnętrzu znajduje się niewielka ilość płynu. Gdy nasze urządzenie się nagrzewa, płyn wyparowuje i wraz z pochłoniętym ciepłem ulatnia się na drugi kraniec rurki. Następnie po schłodzeniu, płyn skrapla się i spływa tam, skąd przybył, a proces chłodzenia zaczyna się na nowo.
Częścią aktywną chłodzenia będą wentylatory. Wentylator, w zależności od ułożenia zasysa zimne powietrze z zewnątrz, lub wypycha ciepłe powietrze ze środka obudowy. Zastosowanie wentylatorów ma na celu schłodzenie radiatora i innych pasywnych elementów.
Większość producentów stosuje w swoich urządzeniach chłodzenie powietrzne. Zdarza się jednak, że w laptopach znajdziemy także chłodzenie wodne, którego unikalnym elementem jest pompa.
Przyczyny przegrzewania laptopa
- Zaschnięta pasta termoprzewodząca.
- Zakurzone otwory wentylacyjne i radiator.
- Złośliwe oprogramowanie (wirusy).
- Niepoprawne korzystanie przez użytkownika.
- Niewystarczające chłodzenie laptopa.
- Bardzo wysoka temperatura otoczenia.
Pasta termoprzewodząca.
Pasta termoprzewodząca stosowana jest pomiędzy cold platem, a podzespołem w celu wypełnienia mikroskopijnych zagłębień. Jest to substancja bardzo dobrze przewodząca ciepło. Z czasem jednak traci ona swoje właściwości, staje się bardziej wyschnięta i nie przewodzi ciepła tak dobrze. W takim przypadku konieczna jest wymiana pasty termoprzewodzącej. W zależności od intensywności użytkowania sprzętu pasta może utracić swoje właściwości między 6 a 24 miesiącami od ostatniej wymiany.
Ostatnio trendem w laptopach gamingowych z górnej półki stało się stosowanie ciekłego metalu zamiast pasty termoprzewodzącej. Materiał ten raczej nie traci swoich właściwości przewodzenia ciepła i nie zalecamy jego wymiany w pierwszych 2-3 latach używania laptopa.
Sam brak konieczności wymiany ciekłego metalu nie zwalnia z konieczności czyszczenia reszty układu chłodzenia laptopa (radiator, wentylatory).
Niestety ciekły metal z kilku powodów nie jest idealny.
- trzeba go wymienić jak każdą inną pastę termoprzewodzącą (w przypadku gdy jesteśmy zmuszeni podnieść układ chłodzenia z rdzenia).
- bardzo ciężko się go czyści.
- przewodzi prąd co przy nieumiejętnym i mało ostrożnym czyszczeniu może być opłakane w skutkach (zwarcia, uszkodzenia elementów na płycie głównej).
Zakurzone otwory wentylacyjne i radiator
Z czasem w naszych otworach wentylacyjnych może zebrać się kurz, który będzie blokował swobodny przepływ powietrza. Kurz osadza się również na żeberkach radiatora, dlatego od czasu do czasu trzeba przeczyścić nasze urządzenie.
Złośliwe oprogramowanie.
Niektóre wirusy również mogą powodować przegrzewanie laptopa. Są to najczęściej tzw. power wirusy, których zadaniem jest rozgrzać procesor, czy kartę graficzną do granic możliwości.
Swego czasu popularne były także wirusy wykorzystujące moc obliczeniową naszego urządzenia do kopania kryptowalut na rzecz osoby atakującej.
Niepoprawne korzystanie przez użytkownika
Wiele użytkowników lubi pracować na swoim laptopie w łóżku. Choć jest to dla nas wygodne, nie powinniśmy umieszczać laptopa na miękkiej powierzchni takiej jak koc czy kołdra. Ułożenie laptopa na miękkim kocu, może doprowadzić do zablokowania otworów wentylacyjnych i w efekcie do jego przegrzania. Pracując w łóżku, najlepiej zabrać ze sobą podstawkę pod laptopa. Jako osoba świadoma tego problemu, lubiąca oglądać filmy (często właśnie na laptopie w łóżku) w momencie gdy nie dysponowałem dedykowaną podstawką pod laptopa do łóżka zabierałem z kuchni sporych rozmiarów deskę do krojenia . Laptop opierał się sylikonowymi nóżkami o deskę dzięki czemu między otworami wentylacyjnymi a deską była przerwa umożliwiająca swobodny przepływ powietrza. Jak to się mówi „jeśli coś jest głupie ale działa to nie koniecznie jest takie głupie”
Niewystarczające chłodzenie laptopa
Czasami producenci chcą zaoszczędzić i stosują niewystarczający system chłodzenia w budżetowych urządzeniach. Można to zauważyć np. gdy wentylatory nowego laptopa pracują na pełnych obrotach, niezależnie od tego, czy laptop jest w spoczynku, czy pod dużym obciążeniem. W niektórych modelach zdarza się, że nie uraczymy nawet wentylatora a sam rdzeń procesora jest chłodzony pasywnie imitacją radiatora w formie cieniutkiej blaszki z termopadem zamiast pasty termoprzewodzącej.
Bardzo wysoka temperatura otoczenia
Problem przegrzewania się, może wystąpić także, gdy przez dłuższy czas pracujemy na komputerze w bardzo upalne dni. Chłodzenie laptopa jest zazwyczaj testowane i optymalizowane w temperaturze otoczenia 20-25°C. Temperatura podzespołów potrafi zwiększyć się nawet o 15 stopni podczas pracy w 30-40°C.
Efekty przegrzewania się laptopa
- Zmniejszona wydajność komputera.
- Wyłączanie lub resetowanie się urządzenia.
- Błędy systemu operacyjnego.
- Zwiększenie generowanego hałasu komputera.
- Mocne rozgrzanie obudowy.
- Finalnie uszkodzenia spoiwa (cyny) między płytą główną a podzespołem przytwierdzonym metodą BGA
Kiedy temperatura procesora lub karty graficznej będzie za wysoka rozpocznie się thermal throttling. Jest to automatyczne obniżanie zegarów i wydajności urządzenia, w celu zapobiegnięcia uszkodzeniu przez przegrzanie. Jeśli temperatury urządzenia nie spadną, system operacyjny może zacząć pokazywać błędy lub dojdzie do wyłączenia komputera. Większość procesorów rozpoczyna throttling przy ok. 100°C.
Gdy temperatura podzespołów rośnie, analogicznie zwiększa się ilość obrotów wentylatora na minutę. Dlatego bardzo głośna praca wentylatora również wskazuje na problemy z przegrzewanie się komputera.
W wypadku kiedy urządzenie jest gorące w dotyku, a na obudowie laptopa można by usmażyć jajko, również sprawdź swoje temperatury.
Jak sprawdzić temperaturę procesora?
Jest wiele darmowych programów, pozwalających na sprawdzenie temperatury podzespołów. Jeśli chcecie sprawdzić temperatury swojego procesora w spoczynku lub w grze polecamy program HWiNFO. Podaje on wiele statystyk, od temperatury procesora, poprzez prędkość pamięci ram, aż po stan dysku twardego.
Dobrą opcją są też programy HWMonitor i Core Temp.
Gdy chcemy sprawdzić temperaturę procesora, pod maksymalnym obciążeniem możemy użyć programów takich jak OCCT, czy AIDA64. Wycisną one z naszego procesora siódme poty. Oba te programy, również oferują podgląd temperatury naszego procesora, jak i innych komponentów.
Konserwacja przegrzewającego się laptopa
Kiedy ustaliliśmy już, że nasz laptop się przegrzewa, pora przejść do działania. Pierwsze co powinniśmy zrobić, to sprawdzenie opinii na temat naszego laptopa w internecie.
Jeśli laptop jest nowy i istnieje wiele opinii mówiących o jego przegrzewaniu, to możliwe, że producent zaoszczędził na chłodzeniu. W takim wypadku możemy ratować się podkładką chłodzącą, lub ograniczyć używanie wymagających aplikacji na komputerze.
Naszym kolejnym krokiem powinno być wyczyszczenie laptopa. Zakurzony układ chłodzenia, możesz przedmuchać za pomocą sprężonego powietrza. Miej na uwadze, że bez rozkręcenia laptopa, będziesz w stanie dokładnie wyczyścić tylko obudowę laptopa oraz jego otwory wentylacyjne. Bez rozkręcenia go spora ilość kurzu, wciąż może pozostać osadzona na żeberkach radiatora i na wentylatorze. Należy także mieć na uwadze, że nie powinno się rozkręcać wentylatorów sprężonym powietrzem gdy wentylator jest wpięty w płytę główną. Mocno rozkręcony wentylator sprężonym powietrzem działa jak generator i może „puścić” na płytę główną laptopa napięcie, które z kolei może doprowadzić do uszkodzenia różnych jej elementów. W celu dokładnego wyczyszczenia laptopa z kurzu rozkręć go lub poproś o wyczyszczenie serwis laptopów.
Ostatnią rzeczą, jaką jesteśmy w stanie zrobić, jest wymiana pasty termoprzewodzącej. Tak jak w przypadku dokładnego wyczyszczenia radiatora, konieczne będzie rozkręcenie laptopa. Jeśli nie jesteś pewien swojej wiedzy i umiejętności manualnych oddaj laptop komuś doświadczonemu.
Aby wymienić pastę termoprzewodzącą w laptopie, odepnij go od zasilania. Następnie odłącz baterię. Kolejnym krokiem jest rozkręcenie laptopa i demontaż układu chłodzenia. Teraz usuń starą pastę, za pomocą ściereczki i patyczków kosmetycznych nasączonych alkoholem izopropylowym. Po usunięciu starej pasty nałóż nową pastę termoprzewodzącą na rdzeń procesora i/lub rdzeń karty graficznej.
Możesz to zrobić na wiele sposób. Najpopularniejszymi sposobami aplikacji są kropka na środku (wielkości ziarnka ryżu), X, lub linia. Postaraj się zaaplikować odpowiednią ilość, aby po założeniu chłodzenia pasta pokryła całe CPU/GPU.
Po poprawnej aplikacji załóż chłodzenie z powrotem i skręć swojego laptopa.
Testy po naprawie
Po dokonaniu niezbędnych napraw dokładnie przetestujemy efekty swojej pracy.
Korzystamy z profesjonalnych programów diagnostycznych, z przetartych schematów testów oraz z doświadczenia.